Izba Pamięci Zofii Urbanowskiej w Kowalewku

„Życie nie jest bezcelową przechadzką po kwiecistym kobiercu, ale szkołą, w której się człowiek uczy rozumu i znosić musi różne ciężary.”

/Zofia Urbanowska/

 Zofia Urbanowska urodziła się 15 maja 1849 roku w Kowalewku gmina Rzgów, powiat koniński. Majątek Kowalewek był dzierżawą rodziców pisarki.

Trudności materialne rodziny, zmuszają wkrótce ojca pisarki do wyzbycia Kowalewka i przeniesienia się do Laskówca koło Konina. W Laskówcu rozpoczyna się nauka Zofii  u nauczycielki domowej. Około 1865 roku Urbanowscy przenoszą się do zakupionego dworku w Koninie przy ulicy Piwnej. Mimo trudności finansowych rodzina Urbanowskich nie rezygnuje z kształcenia córki, wysyłają  Zofię do Instytutu Rządowego w Kaliszu, ale wkrótce potem przenoszą ją do tańszej uczelni w Poznaniu. Ciężkie warunki materialne zmuszają Urbanowską do wyjazdu w 1874 roku do Warszawy gdzie zamieszkuje u zaprzyjaźnionej rodziny Jadwigi i Józefa Sikorskich. Okres warszawski był okresem najbardziej twórczym w życiu Zofii Urbanowskiej.

Jej najbardziej znane utwory to m. in.:„ Księżniczka”, „Gucio zaczarowany”, „Atlanta”, „Złoty pierścień”, „Róża bez kolców”, „Znakomitość”, „Cudzoziemiec” i „Wszechmocni”.

Około 1913 roku Zofia Urbanowska wraca do Konina gdzie na stałe osiedla się w swym rodzinnym dworku. W 1930 roku władze Konina nadały Jej tytuł Honorowej Obywatelki miasta Konina oraz nazwały ulicę przy, której mieszkała Jej imieniem. Pod koniec swego życia do dworku przyjęła Siostry Opatrzności Bożej, które zapewniły Jej opiekę do śmierci.

Zofia Urbanowska zmarła w Koninie 1 stycznia 1939 r. Pochowana została w rodzinnym grobowcu na cmentarzu przy ulicy Kolskiej.

Izba Pamięci Zofii Urbanowskiej

Idea powstania minimuzeum poświęconego konińskiej literatce zrodziła się w grupie członków OSP i została zaakceptowana przez mieszkańców wsi w 2003 roku. Przeważyło przekonanie, że izba służyć będzie w upowszechnianiu wiedzy i dokumentowaniu dorobku literackiego Urbanowskiej zgromadzonych w miejscu jej urodzenia oraz stworzy ośrodek kultury na miarę XXI wieku, miejsce gdzie oni sami, a potem ich dzieci, będą mogli wykazywać się kulturalną aktywnością, jak było to kilkanaście lat wcześniej, a Wiejski Dom Kultury nosił tylko imię pisarki.

Powołano pod kierunkiem Jerzego Wielgóreckiego społeczny komitet budowy, który w sposób niezwykle aktywny zajął się tym tematem. Wkrótce powstał projekt przebudowy istniejącego od 1966 domu kultury w taki sposób, w aby izba pamięci znalazła się na piętrze naroża budynku po lewej stronie od wejścia , co przypominać by miało podobne usytuowanie mieszkania Urbanowskiej w jej konińskim „dworku”.

Komitet szybko znalazł sojuszników i darczyńców- firmy instytucje za środki, których możliwy stał się zakup materiałów budowlanych i wyposażeniowych. Prace fizyczne wykonywali społecznie sami mieszkańcy wsi i wolontariusze z zewnątrz. Największe poparcie wykazał Urząd Marszałkowski z marszałkiem województwa wielkopolskiego Stefanem Mikołajczakiem, który nie tylko przekazał doraźne środki na modernizację obiektu i zakup wyposażenia, ale także zapewnił zatrudnienie od 2004 pracownika. Stało się to możliwe z chwilą ustanowienia współwłasności nieruchomości OSP i samorządu wojewódzkiego aktem z września 2003 roku, czego konsekwencją było oddanie izby muzealnej pod całkowita opiekę Centrum Kultury i Sztuki w Koninie.

Swoistą inauguracją działalności domu i izby muzealnej było wmurowanie 26 września 2003 r. aktu erekcyjnego w ścianę budynku.

Powstanie zgodnie uznano za ważne dla podtrzymania lokalnej tradycji, za ważne w rozwoju społeczno-kulturalnym gminy, powiatu i Wielkopolski.

W izbie muzealnej znajdują się sprzęty z epoki ( II poł XIX w.) drobne osobiste pamiątki po Urbanowskiej, zachowane dotąd w Muzeum Okręgowym w Koninie-Gosławicach, oraz różne wydania książek i kserokopie stron tytułowych wydań nieposiadanych. Będą także kopie dokumentów dotyczących Kowalewka z czasów pobytu rodziny w tej miejscowości( z Archiwum Państwowego w Koninie) oraz związanych z Urbanowską, jej twórczością i życiem. Część tych materiałów przekazała Miejska Biblioteka Publiczna w Koninie.

Od roku 2012 opiekę nad Izbą Pamięci Zofii Urbanowskiej w Kowalewku przekazano Gminnej Bibliotece Publicznej w Rzgowie pod dyrekcją Pani Doroty Eltman, która przejęła organizację konkursów, spotkań, lekcji muzealnych, oprowadzanie wycieczek związanych z twórczością pisarki.

  Zapraszamy do odwiedzania Izby Pamięci Zofii Urbanowskiej w Kowalewku, po wcześniejszym uzgodnieniu terminu pod nr tel.: (63) 241- 90 -15, 510-844-882.